W epoce cyfryzacji, gry planszowe przeżywają swój renesans. Szczególnie wartościowe okazują się one dla osób starszych, oferując nie tylko rozrywkę, ale także szereg korzyści zdrowotnych. W tym artykule przyjrzymy się, jak regularne granie w gry planszowe może pozytywnie wpływać na zdrowie fizyczne i psychiczne seniorów.
Wpływ na funkcje poznawcze
Jedną z najważniejszych korzyści płynących z gier planszowych dla seniorów jest stymulacja funkcji poznawczych mózgu. Badania naukowe potwierdzają, że regularne angażowanie umysłu w aktywności wymagające myślenia, planowania i strategii może spowolnić pogorszenie funkcji poznawczych związanych z wiekiem.
Pamięć
Wiele gier planszowych wymaga zapamiętywania zasad, położenia elementów czy poprzednich ruchów. Takie ćwiczenia pamięci mogą pomóc w utrzymaniu tej funkcji w dobrej kondycji. Gry takie jak Memory, Szachy czy nawet proste gry karciane stymulują zarówno pamięć krótkotrwałą, jak i długotrwałą.
Koncentracja i uwaga
Śledzenie przebiegu gry, planowanie strategii i reagowanie na ruchy innych graczy wymaga skupienia i koncentracji. Regularne ćwiczenie tych umiejętności poprzez gry planszowe może pomóc seniorom w utrzymaniu zdolności koncentracji również w codziennych czynnościach.
Myślenie strategiczne i rozwiązywanie problemów
Gry planszowe często stawiają przed graczami problemy do rozwiązania i wymagają planowania strategicznego. Takie ćwiczenia umysłowe mogą pomóc w utrzymaniu elastyczności poznawczej i zdolności do rozwiązywania problemów w życiu codziennym.
Aspekty społeczne i emocjonalne
Gry planszowe to przede wszystkim aktywność społeczna, która może przynieść znaczące korzyści dla zdrowia emocjonalnego seniorów.
Przeciwdziałanie izolacji i samotności
Samotność i izolacja społeczna są poważnymi problemami wśród osób starszych i mogą prowadzić do depresji oraz pogorszenia stanu zdrowia. Gry planszowe stwarzają okazję do spotkań z innymi, nawiązywania i utrzymywania relacji międzyludzkich.
Redukcja stresu i poprawa nastroju
Zaangażowanie w grę planszową może działać jako forma odprężenia i ucieczki od codziennych trosk. Śmiech i radość towarzyszące rozgrywkom uwalniają endorfiny - hormony szczęścia, które poprawiają nastrój i redukują stres.
Poczucie przynależności i celu
Regularne spotkania przy grach planszowych dają seniorom poczucie przynależności do grupy oraz cel - czy to w postaci poprawy swoich umiejętności, czy po prostu miłego spędzenia czasu z innymi. Te elementy są kluczowe dla dobrostanu psychicznego w każdym wieku.
Korzyści fizyczne
Choć gry planszowe kojarzą się głównie z aktywnością umysłową, mają one również pewne zalety dla zdrowia fizycznego seniorów.
Sprawność manualna
Manipulowanie pionkami, kartami czy innymi elementami gry pomaga utrzymać zręczność i koordynację ręka-oko. Jest to szczególnie ważne dla osób starszych, u których te umiejętności mogą z czasem ulegać pogorszeniu.
Aktywność fizyczna
Choć nie jest to intensywny wysiłek, samo przygotowanie do gry, sięganie po elementy czy nawet spontaniczne wstawanie podczas emocjonujących momentów stanowi formę aktywności fizycznej, która jest zawsze korzystna, szczególnie dla osób prowadzących siedzący tryb życia.
Korzyści specyficzne dla różnych rodzajów gier
Różne rodzaje gier planszowych oferują różnorodne korzyści zdrowotne:
Gry strategiczne (np. Szachy, Warcaby, Go)
Rozwijają myślenie analityczne, zdolność przewidywania konsekwencji i planowania długoterminowego. Badania sugerują, że regularne granie w szachy może zmniejszyć ryzyko demencji.
Gry słowne (np. Scrabble, Krzyżówki)
Poprawiają funkcje językowe, wzbogacają słownictwo i utrzymują aktywność części mózgu odpowiedzialnych za mowę. Są szczególnie wartościowe dla utrzymania fluencji słownej w wieku senioralnym.
Gry logiczne i matematyczne (np. Sudoku, gry karciane)
Stymulują myślenie logiczne i umiejętności matematyczne, co może być szczególnie korzystne dla utrzymania sprawności umysłowej w zakresie rozumowania i liczenia.
Gry towarzyskie i imprezowe
Choć często prostsze w zasadach, mają ogromną wartość społeczną, zachęcając do interakcji, śmiechu i budowania więzi.
Badania naukowe
Coraz więcej badań naukowych potwierdza pozytywny wpływ gier planszowych na zdrowie seniorów:
- Badanie opublikowane w "The New England Journal of Medicine" wykazało, że osoby, które regularnie angażują się w gry planszowe i inne aktywności poznawcze, mają o 63% mniejsze ryzyko rozwoju demencji niż osoby, które tego nie robią.
- Naukowcy z Uniwersytetu w Edynburgu odkryli, że osoby, które regularnie grają w gry planszowe, mają lepsze wyniki w testach pamięci i szybkości przetwarzania informacji w porównaniu do osób, które nie grają.
- Badania przeprowadzone przez Francuskie Towarzystwo Geriatryczne wykazały, że seniorzy uczestniczący w cotygodniowych sesjach gier planszowych wykazywali mniej objawów depresji i lepsze wskaźniki ogólnego dobrostanu.
Jak wprowadzić gry planszowe do życia seniora?
Jeśli chcesz pomóc osobie starszej odkryć korzyści płynące z gier planszowych, oto kilka wskazówek:
- Zacznij od prostych gier z jasnymi zasadami
- Wybieraj gry dopasowane do zainteresowań seniora
- Zwróć uwagę na fizyczne aspekty gry (wielkość elementów, czytelność)
- Nie skupiaj się na rywalizacji, lecz na wspólnej zabawie
- Zachęcaj do regularnych spotkań przy grach
- Rozważ udział w klubach gier dla seniorów lub organizację domowych wieczorów gier
Podsumowanie
Gry planszowe oferują szereg korzyści zdrowotnych dla seniorów - od stymulacji funkcji poznawczych, przez poprawę samopoczucia psychicznego, po utrzymanie sprawności manualnej. Co najważniejsze, dostarczają one tych korzyści w przyjemny i angażujący sposób, który nie kojarzy się z "terapią" czy "ćwiczeniami".
W świecie, w którym coraz więcej rozrywek przenosi się do sfery cyfrowej, tradycyjne gry planszowe mają wyjątkową wartość - tworzą przestrzeń do bezpośrednich interakcji międzyludzkich, jednocześnie dostarczając wszystkich opisanych powyżej korzyści zdrowotnych.
Dlatego zachęcamy wszystkich seniorów oraz ich rodziny do włączenia gier planszowych do swojego repertuaru aktywności - to inwestycja w zdrowie, która przynosi też mnóstwo radości i satysfakcji.
